Sunday, July 3, 2016

प्रज्ञा-प्रतिष्ठान, साहित्य(पद्य) विभाग सदस्यबाट राजिनामा ! -विष्णु भण्डारी


प्रज्ञा-प्रतिष्ठान, साहित्य(पद्य) विभाग सदस्यबाट राजिनामा !
मितिः २०७३।०३।१८
श्री कुलपतिज्यू
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान ।
विषय - राजीनामा ।
महोदय,
उपर्युक्त सम्बन्धमा मलाई प्राज्ञ परिषदको बैठक नं. २÷०७१–०७२ को निर्णय बमोजिम नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको साहित्य (पद्य) विभागको सदस्यमा मनोनयन गरिएको कुरा यहाँलाई अवगत नै छ । मलाई मनोनयन गर्दा दिइएको पत्रमा विभागका कार्यक्रमहरू तर्जुमा गर्न तथा तिनलाई लागू गर्न मेरो विज्ञताको अपेक्षा समेत गरिएको छ । त्यसपछिका करिब दुई वर्षको अवधिमा प्रतिष्ठानको साहित्य (पद्य) विभागले तीनवटा ‘राष्ट्रिय कविता महोत्सव’का साथै कवि गोष्ठी, अन्तरक्रिया र साहित्यिक कार्यक्रमहरू गरिसकेको छ । तर ती कार्यक्रम तर्जुमा गर्दा तथा लागू गर्दा पत्रमा उल्लेख गरिएको जिम्मेवारी बहन गर्नेगरी मेरो आवश्यकता बोध गरिएन र मलाई सूचनासम्म दिइएन । 

विभाग सदस्यको हैसियतमा मलाई एकाधपटक बैठकमा डाकियो र कार्यक्रमबारे संक्षिप्त जानकारी दिइयो । तर, अन्तरक्रियाको विषय, वक्ता, सहभागी हुने कवि र कार्यक्रम प्रकृति लगायत विषयमा मसँग कुनै पनि छलफल गरिएन । कवि गोष्ठीमा कवि छनोट र महोत्सवमा मूल्याङ्कनकर्ताको छनोट प्रक्रियामा प्रारम्भिक सूचना समेत प्राप्त भएन । त्यसैले यस अवधिमा भएका अन्तरक्रिया, कवि गोष्ठी र कविता महोत्सवमा मेरो संलग्नता रहन सकेन । साहित्य (पद्य) विभागद्वारा आयोजित कार्यक्रममा समेत सहभागिताका लागि मात्रै निमन्त्रणा प्राप्त भयो । 

यसैबीचमा साहित्य (पद्य) विभागद्वारा आयोजना गरिएका सबैजसो कार्यक्रम विवादित र आलोचित भए । विभाग सदस्य भएको नाताले त्यस्ता विवाद र आलोचनाको क्रममा मलाई समेत कवि, साहित्यकार र सर्वसाधारणले औँला ठड्याउनु स्वभाविक हो । विभागद्वारा भएका कार्यक्रमहरूको सम्पूर्ण संयोजन केवल विभागका संयोजकको तजविजमा भइरहेको छ भन्ने सबैलाई थाहा नहुनु पनि स्वभाविकै हो । 

यसै क्रममा प्रकाशित कवितालाई ‘राष्ट्रिय कविता महोत्सव’मा पुरस्कृत गर्ने, संविधानले संघीयतालाई संस्थागत रूपमा स्वीकारी सकेपछि पनि संघीयता विरोधी कवितालाई पुरस्कृत गर्ने र दलित समुदायलाई अपमान गर्ने कविता वाचनको लागि छनोट गर्ने कार्य भए । यसो हुँदा मूल्याङ्कनकर्ता छनोट पनि विवादको विषय बन्यो । त्यस्तै अन्तरक्रिया कार्यक्रममा उपयुक्त कार्यपत्र प्रस्तुतकर्ता र वक्ता छनोटबारे पनि प्रश्न उठिरह्यो । यस विषयमा देशका प्रतिष्ठित कवि तथा साहित्यकारले विभिन्न सञ्चार माध्यम मार्फत आफ्नो आलोचनात्मक मत सार्वजनिक गरिरहेको समेत यहाँलाई विदितै छ । 

यस्तो अवस्थामा प्रतिष्ठानबाट भइरहेका विवादास्पद र गलत कार्यको किनाराको साक्षी भइरहन मलाई स्वीकार्य भएन । त्यसैले राष्ट्रको कला, साहित्य र संस्कृतिको उन्नयन तथा संरक्षण गर्नुपर्ने संस्थामा देखिएको राजनीतिकरण र विवादित तथा गलत कार्यको घोर भत्र्सना गर्दै साहित्य (पद्य) विभागको सदस्यको जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिएको छु ।


...........
विष्णु भण्डारी
(सदस्य)
साहित्य (पद्य) विभाग
मनपर्‍योथप प्रतिक्रियाहरू देखाउनुहोस्
Comment
70 टिप्पणीहरू
टिप्पणीहरू
Yashoda Adhikari "निरीह" भएर बस्नुभन्दा ठिक गर्नुभो
Indra Sarit Hansposa Tarahara सही निणॅय गनुॅ भयो ।
Jeechen Syangtan विष्णु दाइ, जे गर्नु भाेे ठीक गर्नु भाे ।
Muktan Theba सकारात्मक कदम !
Rasuwali Kabi जे गर्नु भाेे ठीक गर्नु भाे ।
Krishna Bohara Yatri अति उत्तम कार्य गर्नु भयो।अलि छिटै दिनु पर्थ्यो ॥
Loknath Adhikari बुढी मरी भन्दा पनि काल पस्यो भन्ने चिन्ता ।
Devilal Giri गलत कार्यको किनाराको साक्षी भईरहनु भन्दा यो कदम सही छ।सवैलाई समयमै चेतना भया।
कृष्ण ढुङ्गाना बधाई हो दाजु ! यो हिम्मतका लागी
Ganesh Kumar Rai असिमकै जस्तो कविता सुनाइएको थियो । त्यसको विरुद्ध राजीनामा गर्दा कसरी सहि हौ बुढा ? बिचार चोगे है !
मातृका पोखरेल
Write a reply...
Ram Gopal Ashutosh फेरि अर्को वर्षदेखि कार्यावधि सकिने पनि हो । ठिक गर्नुभयो । अर्को वर्ष प्राज्ञ नै हुनुहोस् भन्ने शुभकामना ।
नैतिकताकै आधारमा भए पनि कविता छनौट टोलीले आत्मलोचना गर्नुपर्ने हो । तपाईँले गर्नुभयो । तपाईँको महानता ।
मातृका पोखरेल विषय त चुरेको उचाई जति पनि अग्लो थिएन तर सगरमाथा जस्तो अग्लो हल्ला खासै नगरेको भए पनि हुने हो । आ- आफ्ना बुझाइका कुरा भए । बिष्णुजीलाई मैले यस्तै सल्लाह दिएको थिएँ । कुरो बिरालोको थियो, बाघ जस्तो गर्जनु भयो । बिरालोको जति मात्रै कराएको भए प्राकृतिक हुन्थ्यो ।
Bishnu Bhandari सत्ताको शिखरमा बसेर तर मार्न पल्केकाहरूले तल बस्नेहरूलाई मुसा देख्नु स्वभाविकै हो मातृकाजी । मैले उठाएको विषय चुरेजत्तिकै होचो भए पनि चुरेको आडमा नै सगरमाथा उभिएको पनि भुल्नु भएन नि ! कि कसो !
मातृका पोखरेल गलत अर्थ लगाउन जति पनि सकिन्छ विष्णुजी । मैले तपाईंलाई मुसो भनेको होईन । तर यो विषय यति ठुलो हल्ला गर्न लायक होइन । सानू विषय हो ।
हाङयुग अज्ञात मातृका पोखरेलजीको लागि कुरो सानै रहेछ भन्ने कुरो बुझियो ।
Ganesh Kumar Rai मातृका पोखरेल कमरेड जसको रगत र पसिना (तपाइको आफ्नो पनि त्यसमा छदैछ)ले प्राज्ञ बन्नुभएको छ । जुन संस्थामा रहेर तपाईं यस बिषयलाई सानो भनेर परिवर्तनको बिपक्षमा उभिनुभएको छ, यो स्वीकार्य छैन । तपाईंको चेतना देख्दा हामीलाई लाग्छ, हामी राजतन्त्रात्मक शासनव्यवस्थामा नै छौं । हामीले तपाईंबाट अपेक्षा गरेको प्रगतिशिल लेखक संघको अध्यक्ष हुनुको हैसियतले बहस गर्नुहोला । तर, संघीयता र पहिचानको मुद्दालाई चिहानमा गाडीएको मन पराउनुहुदोरहेछ । तपाईंलाई हामीले स्वीकार गर्नुपर्ने योग्यता भनेकै प्रगतिशील र क्रान्तिकारी हुनु हो । हरिनन्द पोखरेलहरुको अवशेष होइन ।
Kala Anuragi हैट, मातृका कमरेड पो प्रतिवादमा उत्रिनु सारो लज्जास्पद ! गणेशजिको प्रश्नको उत्तर दिने सामर्थ्य बनाउनु भयो भने राम्रै हो, नुनकै सोझो त गोरुले नि गर्छ !
मातृका पोखरेल
Write a reply...
BK Adhikari समयक्रममा विष्णु दाइले लिएका निर्णयहरू धेरैजसो राम्रा लागेका हुन् र अहिले उहाँले लिएको यो निर्णय अति उपयुक्त लागो है । जहाँ आफ्नो अस्तित्व मानिँदैन त्यहाँ बस्नुको तूक छैन ।
Kala Anuragi पदको त के कुरा, कुनै लाभको पद होइन । तर नैतिकताको कुनै पद हुँदैन । नैतिकताको मूल्यमा राजीनामा सलामयोग्य छ । यस बिषयमा प्रतिष्ठानको कदम पनि नैतिकताको कसीमा जोखिनेछ । यो झिल्को नै भएपनि झिल्को सधैं सानै रहन्छ भन्ने हुँदैन ।
Bishnu Bhandari सबै कुरा पद र प्रतिष्ठासँग तुलना गर्नेहरूलाई नैतिकताको के नै अर्थ रहन्छ र कलाजी !
मातृका पोखरेल
Write a reply...
Viplav Dhakal अात्मसम्मानकाे रक्षा गर्नुभयाे । लज्जास्पद विसङ्गतिका विरुद्ध अावाज दिनुभयाे । तपाईंको निर्णयमा सहमत छु ।
Prollas Sindhuliya प्राज्ञ, त्यो पनि परिषद् सदस्य हुनुभएको भए राजिनामा आउँथ्यो कविजी ? त्यस्ता भारेभुरे पदमा त तपाईंजत्तिको मान्छे जानु नै बेक्कार थियो, राजिनामाको के अर्थ ?
BK Adhikari मेरो विचारमा राजीनामा मात्र होइन भण्डाफोरको पनि आवश्यकता छ ।
Ranendra Barali गलत प्रवृतिका विरूध्द भित्रै लडेर दाेषी साबित गराए पछि राजिनामा दिएको भए अझै जाती हुन्थ्यो कि ।
Ganesh Pd Gaihre याे नै सच्चा लेखककाे सच्चा गुण हाे!!
दीपक यात्री दाेषी साबित गराए पछि राजिनामा दिएको भए हुन्थ्यो !
Ashok Bohara Asim Pida lau ati ramro kadam uthaunu vo, khusi lagyo!!
Netra Atom आफू संलग्न भएको संस्थाको कार्यशैली चित्त नबुझ्दा राजिनामा गर्नु असल चरित्र हो। तर संस्थामा जाँदा आफूलाई लगिनुको आधार (भागबन्डा वा योग्यता) खोजेको भए र त्यसमा अरुलाई सिफारिस गरेको भए यो दुखेसो गर्नुपर्ने थिएन कविजीलाई । आज तपाइँको राजिनामालाई महान् बताउ...अझ धेरै हेर्नुहोस्
Tara Milan Chhantyal नेत्र एतमको माबादी बिरुद्को पत्काइ
मातृका पोखरेल
Write a reply...
Gorkhesailo Lamichhane अाैचित्य हिन भयो भने त्यो ठाउँमा रहिरहन ठिक हुन्न । तसर्थ सही निर्णय
Madhav Ghimire Atal ढिलै भए पनि सही कदम !!
Kabiraj Regmi कथा नै कबिता बन्छ ,मिलाई चट्ट अक्षर ।
जे देख्छ मनको लेख्छ ,
कबिमा हुन्न है डर ।
Pratha Pratha कस्मेटिक साहित्यकारहरूको चङ्गुलबाट ढिलै भए पनि निस्कनु भयो । यो भन्दा अर्को विकल्प पक्कै थिएन । राजिनामा दिएर राम्रो गर्नुभएको छ ।
Ishu Sh नैतिकताको पनि त केही कुरा हो नि हजुर ? चित्त नबुझेको कुरा गर्न पाईन्छ । कुण्ठा बोकेर पाकिरहनु भन्दा समयमै निर्णय गरिनु ठिक हो ।
Chetnath Dhamala विष्णु सर बधाई छ,
Phadindra Akinchan pragya praTISTHAN RAJAKIYA NAI RAHE6 AJHAI
Pra Mod Revolt against Progressive royal !
अजय अनमोल काग को हुलमा बक्कुलो भए र बस्नु उचित थिएन गुरु सहि निर्णय लिनु भयो
धन प्रसाद सुवेदी मलाई पनि मातृकाजीकाे गद्य विभागमा राखिएकाे छ । विभागीय सदस्य भनेका प्रतिष्ठानले अायाेजना गर्ने कार्यक्रमका
Mahesh Paudyal गम्भीर कुरा ।
Subas Khanal सरले सही सम्झेर गर्नु भो , सही हो ।
Dipendra Singh Thapa नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा राजनीतिक दलका पुच्छर समातेर प्राज्ञ र विभिन्न पदधारी बनेका चम्चे र भरौटेहरू प्राज्ञिकताका नाममा कतिसम्म नीच र निर्लज्ज छन् भन्ने बुझ्न विष्णुजीको राजीनामाले थप सहयोग पुगेको छ। विस्तारै तिनका सबै कुकृत्य पर्दाफास हुदै जाने छ।
Hem Prabhas यो आदरणीय विष्णु भन्डारीको कवि हृदय बोलेको हो । कवि हृदय सधैं स्वच्छ रहने गर्दछ । मैले अरू बोलिनँ ।
Rai Nirgaraj महान कार्य ।
Hari Pd Silwal राजाको पालादेखि नै त्यो सस्था अति रुढ ग्रस्त भएको सबैलाई थाहा छ | यो देश बिग्रेको भागवन्डाले हो | त्यसको उचित र वैज्ञानिक प्रणालीको अभावमा भागवन्डा निल्नु न ओकल्नुमा पुगेको छ | भण्डारीको राजिनामा पनि त्यसकै भुमरीमा जोडिन पुग्छ |
Dibya Giri विष्णु सर, सहि निर्णय लिनु भएछ. जोकरजस्तो भएर रहुभन्दा अलग बस्नु नै राम्रो. अरुको मनपरीबाट आफु पनि मुछिनुभन्दा तेस्तो कार्य त्याग्नु नै राम्रो हो. बधाई छ .
Prollas Sindhuliya याे राजिनामा पढ्दा लेन्डुप काजीकाे कथा याद अायाे । सिक्किम भारतमा बिलय भैसकेपछि पनि उनले अाफूलाई प्रधानमन्त्री नै ठानेका थिए रे । पछि मुख्य मन्त्रीमात्रै हाे भनेर सम्झाउनु परेकाे थियाे रे । कविजीकाे दावी हेर्दा त पूरै एकेडेमीको सल्लाहकार नै नियुक्त गरेकाे ठान्नुभएजस्ताे छ । हुन चैं एकेडेमीका अनेकौं विभागमध्ये एक काव्य विभागकाे पनि अनेकौं विभागमध्ये एक पद्य विभागकाे पनि एक साधारण सदस्य हुँ भन्ने भुल्नुभएजस्ताे छ ।
Prakash Guragain संस्थामाथिको बहस आफ्नो ठाउँमा हुन्छ। तर, कोही कविमाथि यति सारो अवमुल्यन?
Prollas Sindhuliya Prakash Guragain सानु ठाउँ छाड्दा पनि यतिसारो हल्ला गर्नुको के अर्थ र ? यस्तै प्रोपोगन्डा मच्चाउन खोजिएको हो, त्यसैले यसो सहयोग गरेको ।
Bishnu Bhandari प्रोल्लासजीले स्टाटस राम्रोसँग पढ्नु भएनजस्तो छ । मैले पद्य विभागको सदस्यबाट नै राजिनामा दिएको हुँ । जहाँसम्म सानो ठाउँ छाड्दाको कुरो छ मैले काँ भनेको छु र प्राज्ञबाट राजिनामा दिएँ भनेर । मन नपरेपछि सानो होस् कि ठूलो, पदबाट राजिनामा दिनुलाई प्रोल्लासजस्तो कविले प्रोपोगाण्डा भन्न अलि सुहाउँदैन कि ! कतै मैले बढी त भनिन कवि ज्यू !
Prollas Sindhuliya सही कुरा । यत्ति जवाफ त दिनै पर्यो नि ।
Prollas Sindhuliya एकेडेमीको अवस्था अहिलेजस्तै भइराख्यो र कवि विष्णु भण्डारी अर्को वर्ष प्राज्ञ बन्ने दौडमा दगुरेनन् भनेचैँ मज्जाले सलाम गरिन्छ ।
Ganesh Kumar Rai यो हल्ला होइन । जानकारी हो । यसलाई ठुलो हल्ला मान्ने हो भने पनि ठिकै छ । तर, एउटा परिवर्तनकारी र क्रान्तिकारी पार्टीको जिम्मेवार व्यक्ती हुनुको अर्थमा यसपाली राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा जुन पश्चगमन देखियो- त्यसविरुद्ध राजीनामा दिनु सलामयोग्य कुरा छ । यो त मुद्दाको कुरा हो । २० वर्षसम्म भिडेर कवितामा पहिलो हुँदा कत्ति हल्ला भो ? त्यता नि फर्कुङ न त एक पटक ।
Janak Rasik एक कवि प्रोल्लाश सिन्धुलियको कविताको केश मात्र भन्दा माथि उठेर सोच्नेहो भने प्रोल्लास सिन्धुलियको लागि पनि बिष्णु भण्डारीको यो कुरा सद्दे नै हुन्थ्यो होला
Kala Anuragi उम् ! यो कमेन्ट ठिकै छ, प्रोल्लासजीहरूलाई बिष्णु भन्डारीहरूले बेलैमा बुझ्नुपर्ने थियो, अहिले बुझ्दै हुनुहुन्छ । तर राम्रो कुरा बुझ्न ढिलो हुँदैन ।
मातृका पोखरेल
Write a reply...
Anil S. Mishra कविजीले कविताकर्म कै कारणबाट मात्र त्यो जिम्मेवारी पाउनु भएको होला कि राजनीतिक भागवण्डाबाट हँ?
Rajkumar Dikpal गलत कार्यको किनाराको साक्षी बस्नु झन ठूलो गलत कार्य हो । कविता महाेत्सवको नाममा गरिने असारे गाइजात्रा बन्द गरौँ ।
Rajkumar Dikpal महाेत्सवको गरिमा नघटोस । निर्णायक छान्दा किन भागबन्डा गर्ने?
मातृका पोखरेल राजकुमारजी, तपाईंको मत प्रति म सम्मान गर्छु । तर निर्णायक छान्दा किन भागबन्डा गर्ने ? भन्ने प्रश्न छ नि , यो कसरी लागू गर्ने ? तपाईं एकपटक बिचार गर्नुस् । नेपालमा कोको राख्दा निर्बिबाद होला ? र ती मानिसहरू कोको हुन सक्लान् । मलाई एउटा साथीको नाताले सल्लाह दिनुभयो भने म त्यहाँभित्र पुरै लडने छु । तपाईं हामी प्रोपोगन्डाभन्दा अलिक माथी उठ्ने कोसिस गर्‍यौ भने समाधान टाढा नहुन सक्छ । निश्चितै रूपमा हामीले प्रज्ञाभित्र परिवर्तनको आभास गराउन सकेका छैनौं । बाहिरबाट पनि कुनै सिर्जनात्मक सुझाव हामीले पाएका छैनौं । अहिले कविता महोत्सव भन्दा ठुला समस्या अरुनै थिए । कसले बोल्यो ? बिचार गरौं ।
मातृका पोखरेल
Write a reply...
Shiva Khadka शही निर्नय भिनाज्यु
Babu Tripathi अौधी परगतिशिल
Gopal Thakur देर आए दुरुस्त आए ।
Devilal Giri यहाँ यस्तै हुदोरहेछ हुँदाहुँदा अरुलाई केहि सिकाउने नमूना थलो पनि अछूतो रहेन्।जो छताछूल्ल वाहिर आयो।भन्छन् हावा नचली त पात हल्लदैन् मलाई लाग्छ केहि गडवढी नभ्ई यी कूराहरु पनि यसरी वाहिर नआउनुपर्ने हो।तर आयो समयमै सवैको ध्यानाकर्षन भएर समाधान होस् र आगामी दिनमा यस्ता कूराले हामीहरुको कान दुखाऊनु नपरोस्।
Netra Atom कविता महोत्सवमा एकेडेमीले कविलाई पुरस्कार दिँदा पनि सदस्यहरुसित र एकल गणतन्त्रवादी एलिटहरुलाई नसोध्नुचाहिं मलाई पनि गणतन्त्रमाथिकै प्रहार हो जस्तो लागिराछ ! साथीहरुको सिफारिस काम लाग्नैपर्थ्यो ।
Rm Dangol मित्र विष्णुजीको असहमतिप्रति टाउको दुखाउनुपर्ने देख्दिनँ । प्रज्ञा प्रतिष्ठानले विचारहरूको वैविध्यलाई कदर गर्नैपर्छ । मेरो जिज्ञासा यत्ति हो - विष्णुजीले काव्य विभागको जुनजुन कमजोरी आैँल्याउनुभएको छ त्यसमा आफ्नो अंशियारीको दावा गर्न सक्नुभएन ।उहाँले का...अझ धेरै हेर्नुहोस्
Bishnu Bhandari आर.एम.जी पछिल्ला कविता महोत्सवमा त म उपस्थित नै थिइन । अतिथि कविको हैसियतमा मैले कविता वाचन गरेको २०७१ को महोत्सवमा हो । जहाँसम्म समस्याको समाधानको कुरो छ, मैले त केवल गडवडी छ है यहाँ भन्ने देखाउनु मात्र खोजेको हुँ । समाधान त तपाई हामी मिलेरै गर्ने हो ।
Kewal Binabi यहाँ हरेक कुराहरु वर्गीय हुन्छन् । प्रज्ञामा जागीर खानमात्रै गएका साथीहरू र कम्युनिस्टको खोलमात्र ओढेका वा मझधारमा उभिएर कहिले यो किनार त कहिले त्यो किनार गर्ने मित्रहरूले Bishnu दाइको यो कदमको आलोचना गर्नु अनौठो कुरा होइन ।महेन्द्रले एउटा निश्चित मिसनका लागि स्थापना गरेको प्रज्ञा प्रतिस्ठान आज पनि उसैगरी सन्चालन हुनु र बदलिएको देशको परिवेशलाई आत्मसात गर्न सकेन भन्नू अन्याय हो?

No comments:

Post a Comment